This paper reviews rare occupational respiratory diseases with uncommon causes. Among others, it refers to the Ardystil syndrome characterized by the occurrence of organizing pneumonia in the textile printing sprayers, as a result of inhalation of substances used in aerographic textile printing. Furthermore, secondary pulmonary alveolar proteinosis due to exposure to chemical and organic dusts was described, and so was the occurrence of the "vineyard sprayer's lung" in farm workers in Portugal. Eosinophilic bronchitis, showing a strong resemblance to bronchial asthma, was found to occur, among others, in a baker, a nurse and workers exposed to acrylates, α-amylase or welding gases. Occupational exposure to diacetyl in popcorn production workers might also create a threat to their respiratory system. A newly recognized factor that may cause bronchitis and lung diseases is the fiberglass used by workers building small boats and ships. An increased risk for respiratory ailments is observed in people employed in the textile industry, exposed to commodities or cotton dust. Even the resources used to protect different surfaces against moisture have been recognized as the causative agents of lung diseases. The rare occurrence of some occupational respiratory diseases enables a detailed analysis of the epidemiology and evaluation of the relationship between the etiologic agents and the development of the disease. This literature review highlights the fact that most respiratory diseases require a special analysis of occupational and environmental exposure. Med Pr. 2020;71(1):89-104.
W pracy przedstawiono specyfikę rzadko występujących chorób układu oddechowego o nietypowych przyczynach. Omówiono zespół Ardystilu, charakteryzujący się wystąpieniem organizującego się zapalenia płuc, który pojawił się po raz pierwszy u pracowników tekstylnej fabryki sitodruku w wyniku narażenia na inhalację substancji używanych w przemyśle malowania aerograficznego. Opisano wtórną postać proteinozy pęcherzyków płucnych, związaną z narażeniem na czynniki chemiczne i pyły organiczne, a także wystąpienie u robotników rolnych w Portugali i płuca opryskiwaczy winnic. Przedstawiono eozynofilowe zapalenie oskrzeli, wykazujące duże podobieństwo do astmy oskrzelowej, które wystąpiło m.in. u piekarza, pielęgniarki i pracowników narażonych na akrylany, α-amylazę i gazy spawalnicze. Zagrożenie dla układu oddechowego może nieść ze sobą także praca w ekspozycji na diacetyl u pracowników fabryki wytwarzającej popcorn. Nowym czynnikiem, który może powodować choroby oskrzeli i płuc, jest włókno szklane używane przez pracowników budujących małe łodzie i statki. Zwiększone ryzyko wystąpienia dolegliwości ze strony dróg oddechowych występuje też u osób zatrudnionych we włókiennictwie, zawodowo eksponowanych na surowce lub pył bawełny. Czynnikiem ryzyka tych schorzeń są także środki przeznaczone do ochrony różnych powierzchni przed wilgocią. Rzadkie występowanie niektórych zawodowych chorób układu oddechowego powoduje, że niemożliwa jest szczegółowa analiza epidemiologiczna i ocena zależności między czynnikiem etiologicznym a rozwojem schorzenia. W niniejszym przeglądzie piśmiennictwa podkreślono, że wystąpienie choroby układu oddechowego każdorazowo wymaga zwrócenia szczególnej uwagi na narażenie zawodowe i środowiskowe. Med. Pr. 2020;71(1):89–104.
Keywords: cough; dyspnoea; occupational exposure; rare diseases; respiratory system; work-related respiratory diseases.
This work is available in Open Access model and licensed under a CC BY-NC 3.0 PL license.