Objective: Introduction: Self-rated health (SRH), an indicator which is extensively used in population studies, constitutes a measure of health closely linked to morbidity, mortality and overall health status and enjoys popularity in surveys monitoring adolescents. Most studies show that at puberty girls assess their health as worse than boys do, and the difference widens with age. Moreover, puberty is a crucial period for health, since it is the time when health risk behaviours are often initiated or become established. Aim: To analyse the associations between high scores on self-rated health among 15-year-old girls, participants of the Healthy Me programme, and their selected health behaviours.
Patients and methods: Material and methods: The study covered a group of 1173 second-grade female students from 48 lower secondary schools located in rural and urban areas of 16 voivodeships all over Poland. The participants answered questions about chronic diseases or disability, self-rated health, diet, leisure activities, physical activity and health risk behaviours. In the statistical analysis, the association between self-rated health and individual indicators of health behaviour was examined using logistic regression.
Results: Results: Two thirds of the girls assessed their health as excellent or good. Only approximately 5% of the respondents made the "extreme negative" assessment. In the final multivariate analysis, five factors remained important predictors of high self-rated health scores: regular participation in physical education classes, vigorous physical activity, daily breakfast consumption, consumption of fruit at least once a day and sleep for at least 8 hours a day.
Conclusion: Conclusions: Regular participation in physical education classes, vigorous physical activity, consumption of breakfast and fruit every day, as well as sleep for at least 8 hours a day are powerful predictors of high scores on self-rated health of 15-year-old adolescent girls. Public health activities aimed at adolescents should focus on the positive aspects of health and a lifestyle paying special attention on pro health behaviours.
Wstęp: Samoocena zdrowia, szeroko stosowana w badaniach populacyjnych, jest miernikiem zdrowia ściśle związanym z zachorowalnością, umieralnością i ogólnym stanem zdrowia. W badaniach ankietowych młodzieży często używany jest wskaźnik samooceny zdrowia SRH (self-rated health). Z większości badań wynika, że dziewczęta w okresie dojrzewania gorzej oceniają swoje zdrowie niż chłopcy, a różnica ta pogłębia się z wiekiem. Okres dojrzewania jest także decydującym okresem dla kształtowania się stanu zdrowia, ponieważ zachowania ryzykowne często są w tym czasie inicjowane lub utrwalane.
Cel: Analiza związku między wysoką samooceną zdrowia 15-letnich dziewcząt, uczestniczek programu Zdrowa Ja, a wybranymi zachowaniami zdrowotnymi.
Materiał i metoda: Badaniem objęto grupę 1 1173 uczennic II klas gimnazjum z 48 szkół zlokalizowanych na terenach miejskich i wiejskich w 16 województwach w Polsce. Uczestniczki odpowiadały na pytania dotyczące występowania u nich chorób przewlekłych lub niepełnosprawności, samooceny zdrowia oraz sposobu żywienia, spędzania wolnego czasu, aktywności fizycznej i zachowań ryzykownymi dla zdrowia. W analizie statystycznej, związek między samooceną zdrowia, a poszczególnymi wskaźnikami zachowań zdrowotnych zbadano za pomocą regresji logistycznej.
Wyniki: Dwie trzecie dziewcząt oceniło swoje zdrowie jako doskonałe i dobre. Krańcowej, negatywnej oceny dokonało jedynie około 5% respondentek. W końcowym modelu wielowymiarowej regresji logistycznej jako istotne predyktory wysokiej samooceny zdrowia pozostały następujące czynniki: regularny udział w lekcjach wychowania fizycznego, intensywne ćwiczenia fizyczne, codzienne spożywanie śniadań, spożywanie owoców co najmniej raz dziennie oraz czas snu co najmniej 8 godzin na dobę.
Wnioski: Regularne uczestnictwo w lekcjach WF, intensywna aktywnośćfizyczna, codzienne spożywanie śniadań i owoców oraz co najmniej 8 godzin snu są silnymi predyktorami wysokiej samooceny zdrowia 15-letnich dziewcząt. Działania na rzecz zdrowia publicznego skierowane do młodzieży powinny koncentrować się na pozytywnych aspektach zdrowia i życia, zwracając szczególną uwagę na zachowania prozdrowotne.
Keywords: girls; health behaviours; self-rated health.