This article deals with health risks resulting from exposure to zinc and its inorganic compounds in industry. The main source of zinc exposure are fumes generated during thermal and chemical processes, mainly zinc oxide fume formed by immediate oxidation of metallic zinc vapor formed during high-temperature processes, as well as dust generated during the mechanical processing of zinc-containing materials. It is recognized that zinc ions are responsible for health effects of exposure to dust/fumes of the majority of zinc compounds, and the final effect of exposure depends on the degree of dispersion of dusts/fumes suspended in the air. Since the effects of exposure depends on the particle size, occupational exposure limits have began to be established separately for respirable and inhalable fractions. A critical effect of acute exposure to respirable fraction is a "fume fever" which in chronic exposure occurs as an effect associated with recurrent symptoms of acute poisoning. Impaired lung function and asthma symptoms are considered to be the main effects of exposure to inhalable fraction. Due to the limited number of the available data it is not possible to assess carcinogenicity, reproductive toxicity and teratogenicity of zinc and its compounds. The aim of the study was to analyze the major health hazards resulting from occupational exposure to zinc and its inorganic compounds in the context of their physico-chemical properties, a wide range of applications and occupational exposure data. Med Pr 2017;68(6):779-794.
W artykule omówiono zagrożenia zdrowotne wynikające z narażenia na cynk i jego związki nieorganiczne w przemyśle. Głównymi źródłami narażenia na cynk są dymy powstające w procesach termicznych i chemicznych, głównie dymy tlenku cynku uwalniane w wyniku natychmiastowego utleniania par metalicznego cynku podczas procesów wysokotemperaturowych. W mniejszym stopniu źródłem narażenia jest emisja pyłów powstających podczas mechanicznej obróbki galwanizowanej stali, jak również podczas produkcji i procesów przemysłowych z użyciem binarnych stopów cynku. Uznaje się, że za skutki zdrowotne narażenia na pył cynkowy oraz pyły i/lub dymy większości związków cynku odpowiedzialny jest cynk, a ich szkodliwość jest uzależniona m.in. od stopnia rozdrobnienia cząstek zawieszonych w powietrzu. Ponieważ skutki narażenia zależą od rozmiaru cząstek, wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego zaczęto ustalać oddzielnie dla frakcji respirabilnej i wdychalnej. Uznano, że skutkiem krytycznym narażenia zawodowego na frakcję respirabilną cynku i jego związków nieorganicznych jest „gorączka metaliczna”, która występuje głównie jako skutek ostrego narażenia i nie pozostawia następstw długotrwałych, a w narażeniu przewlekłym występuje jako efekt związany z nawrotami objawów zatrucia ostrego. Za skutki krytyczne narażenia na frakcję wdychalną uważa się zaburzenia czynnościowe płuc i objawy astmatyczne. W przypadku związków o działaniu żrącym (np. dichlorku cynku) zagrożenia zdrowotne wynikają głównie z działania żrącego. Ze względu na ograniczoną wartość dostępnych danych nie jest możliwa ocena rakotwórczości, wpływu na rozrodczość i działania teratogennego cynku i jego związków nieorganicznych. Celem artykułu była analiza najważniejszych zagrożeń zdrowotnych wynikających z zawodowego narażenia na cynk i jego związki nieorganiczne w kontekście ich właściwości fizykochemicznych, szerokiego spektrum zastosowań oraz danych dotyczących narażenia zawodowego. Med. Pr. 2017;68(6):779–794.
Keywords: application; health hazards; occupation exposure levels; remote exposure effects; zinc; zinc compounds.
This work is available in Open Access model and licensed under a CC BY-NC 3.0 PL license.