Dissecting comimetic radiations in Heliconius reveals divergent histories of convergent butterflies

Proc Natl Acad Sci U S A. 2010 Apr 20;107(16):7365-70. doi: 10.1073/pnas.0911572107. Epub 2010 Apr 5.

Abstract

Mimicry among Heliconius butterflies provides a classic example of coevolution but unresolved relationships among mimetic subspecies have prevented examination of codiversification between species. We present amplified fragment length polymorphism and mtDNA datasets for the major comimetic races of Heliconius erato and H. melpomene. The AFLP data reveal unprecedented resolution, clustering samples by geography and race in both species. Our results show that, although H. erato and H. melpomene co-occur, mimic each other, and exhibit parallel shifts in color pattern, they experienced very different modes of diversification and geographic histories. Our results suggest that H. erato originated on the western side of South America whereas H. melpomene originated in the east. H. erato underwent rapid diversification and expansion with continued gene-flow following diversification, resulting in widely dispersed sister taxa. In contrast, H. melpomene underwent a slower pace of diversification with lower levels of gene flow, producing a stepwise directional expansion from west to east. Our results also suggest that each of the three main wing pattern phenotypes originated and/or was lost multiple times in each species. The rayed pattern is likely to be the ancestral phenotype in H. erato whereas postman or red patch is likely to be ancestral in H. melpomene. Finally, H. cydno and H. himera are monophyletic entities clearly nested within H. melpomene and H. erato, rather than being their respective sister species. Estimates of mtDNA divergence suggest a minimum age of 2.8 and 2.1 My for H. erato and H. melpomene, respectively, placing their origins in the late Pliocene.

Publication types

  • Research Support, N.I.H., Extramural
  • Research Support, Non-U.S. Gov't
  • Research Support, U.S. Gov't, Non-P.H.S.

MeSH terms

  • Amplified Fragment Length Polymorphism Analysis
  • Animals
  • Butterflies / genetics*
  • Butterflies / physiology*
  • Cluster Analysis
  • DNA, Mitochondrial / metabolism
  • Evolution, Molecular
  • Geography
  • Likelihood Functions
  • Models, Genetic
  • Molecular Sequence Data
  • Phenotype
  • Phylogeny
  • Polymorphism, Restriction Fragment Length
  • Species Specificity
  • Time Factors

Substances

  • DNA, Mitochondrial

Associated data

  • GENBANK/GU330020
  • GENBANK/GU330021
  • GENBANK/GU330022
  • GENBANK/GU330023
  • GENBANK/GU330024
  • GENBANK/GU330025
  • GENBANK/GU330026
  • GENBANK/GU330027
  • GENBANK/GU330028
  • GENBANK/GU330029
  • GENBANK/GU330030
  • GENBANK/GU330031
  • GENBANK/GU330032
  • GENBANK/GU330033
  • GENBANK/GU330034
  • GENBANK/GU330035
  • GENBANK/GU330036
  • GENBANK/GU330037
  • GENBANK/GU330038
  • GENBANK/GU330039
  • GENBANK/GU330040
  • GENBANK/GU330041
  • GENBANK/GU330042
  • GENBANK/GU330043
  • GENBANK/GU330044
  • GENBANK/GU330045
  • GENBANK/GU330046
  • GENBANK/GU330047
  • GENBANK/GU330048
  • GENBANK/GU330049
  • GENBANK/GU330050
  • GENBANK/GU330051
  • GENBANK/GU330052
  • GENBANK/GU330053
  • GENBANK/GU330054
  • GENBANK/GU330055
  • GENBANK/GU330056
  • GENBANK/GU330057
  • GENBANK/GU330058
  • GENBANK/GU330059
  • GENBANK/GU330060
  • GENBANK/GU330061
  • GENBANK/GU330062
  • GENBANK/GU330063
  • GENBANK/GU330064
  • GENBANK/GU330065
  • GENBANK/GU330066
  • GENBANK/GU330067
  • GENBANK/GU330068
  • GENBANK/GU330069
  • GENBANK/GU330070
  • GENBANK/GU330071
  • GENBANK/GU330072
  • GENBANK/GU330073
  • GENBANK/GU330074
  • GENBANK/GU330075
  • GENBANK/GU330076
  • GENBANK/GU330077
  • GENBANK/GU330078
  • GENBANK/GU330079
  • GENBANK/GU330080
  • GENBANK/GU330081
  • GENBANK/GU330082
  • GENBANK/GU330083
  • GENBANK/GU330084
  • GENBANK/GU330085
  • GENBANK/GU330086
  • GENBANK/GU330087
  • GENBANK/GU330088
  • GENBANK/GU330089
  • GENBANK/GU330090
  • GENBANK/GU330091
  • GENBANK/GU330092
  • GENBANK/GU330093
  • GENBANK/GU330094
  • GENBANK/GU330095
  • GENBANK/GU330096
  • GENBANK/GU330097
  • GENBANK/GU330098
  • GENBANK/GU330099
  • GENBANK/GU330100
  • GENBANK/GU330101
  • GENBANK/GU330102
  • GENBANK/GU330103
  • GENBANK/GU330104
  • GENBANK/GU330105
  • GENBANK/GU330106
  • GENBANK/GU330107
  • GENBANK/GU330108
  • GENBANK/GU330109
  • GENBANK/GU330110
  • GENBANK/GU330111
  • GENBANK/GU330112
  • GENBANK/GU330113
  • GENBANK/GU330114
  • GENBANK/GU330115
  • GENBANK/GU330116
  • GENBANK/GU330117
  • GENBANK/GU330118
  • GENBANK/GU330119
  • GENBANK/GU330120
  • GENBANK/GU330121
  • GENBANK/GU330122
  • GENBANK/GU330123
  • GENBANK/GU330124
  • GENBANK/GU330125
  • GENBANK/GU330126
  • GENBANK/GU330127
  • GENBANK/GU330128
  • GENBANK/GU330129
  • GENBANK/GU330130
  • GENBANK/GU330131
  • GENBANK/GU330132
  • GENBANK/GU330133
  • GENBANK/GU330134
  • GENBANK/GU330135
  • GENBANK/GU330136
  • GENBANK/GU330137
  • GENBANK/GU330138
  • GENBANK/GU330139
  • GENBANK/GU330140
  • GENBANK/GU330141
  • GENBANK/GU330142
  • GENBANK/GU330143
  • GENBANK/GU330144
  • GENBANK/GU330145
  • GENBANK/GU330146
  • GENBANK/GU330147
  • GENBANK/GU330148
  • GENBANK/GU330149
  • GENBANK/GU330150
  • GENBANK/GU330151
  • GENBANK/GU330152
  • GENBANK/GU330153
  • GENBANK/GU330154
  • GENBANK/GU330155
  • GENBANK/GU330156
  • GENBANK/GU330157
  • GENBANK/GU330158
  • GENBANK/GU330159
  • GENBANK/GU330160
  • GENBANK/GU330161
  • GENBANK/GU330162
  • GENBANK/GU330163
  • GENBANK/GU330164
  • GENBANK/GU330165
  • GENBANK/GU330166
  • GENBANK/GU330167
  • GENBANK/GU330168
  • GENBANK/GU330169
  • GENBANK/GU330170
  • GENBANK/GU330171
  • GENBANK/GU330172
  • GENBANK/GU330173
  • GENBANK/GU330174
  • GENBANK/GU330175
  • GENBANK/GU330176
  • GENBANK/GU330177
  • GENBANK/GU330178
  • GENBANK/GU330179
  • GENBANK/GU330180
  • GENBANK/GU330181
  • GENBANK/GU330182
  • GENBANK/GU330183
  • GENBANK/GU330184
  • GENBANK/GU330185
  • GENBANK/GU330186
  • GENBANK/GU330187