Introduction: Completeness of myocardial revascularization is essential in surgical treatment of coronary artery disease. The aim of this study is to determine the effectiveness of coronary endarterectomy as an adjunct to coronary artery bypass grafting (CABG) in the most difficult cases.
Material and methods: Among 1559 patients who had CABG in our department, the cases of 17 who underwent an adjunct left anterior descending endarterectomy were analyzed. All procedures were performed with median sternotomy, extracorporeal circulation and in mild hypothermia (34°C), by the same surgeon. No coronary artery endarterectomy was planned before surgery.
Results: There was no infarction or cardiac arrest during hospitalization. Only one patient required mechanical circulatory support (intra-aortic balloon counterpulsation). Each patient was contacted and investigation for major adverse cardiac and cerebrovascular events (MACCE) was performed. Eleven patients (65%) already underwent midterm clinical evaluation. There was no death, myocardial infarction or cerebrovascular incident during the entire period (mean follow-up at 15.3 months). One patient required urgent coronarography due to chest pain. No other patient had chest pain or significant deterioration of ventricular function in echocardiography.
Conclusions: Outcomes and potential indications for performing left anterior descending coronary endarterectomy as an adjunct to CABG are discussed.
Wstęp: Kompletność rewaskularyzacji mięśnia sercowego jest niezbędna w leczeniu chirurgicznym choroby wieńcowej. Celem badania była ocena skuteczności endarterektomii przeprowadzanej jako zabieg dodatkowy przy standardowej procedurze pomostowania aortalno-wieńcowego w najtrudniejszych przypadkach klinicznych.
Materiał i metody: Spośród 1559 pacjentów, którzy przeszli pomostowanie aortalno-wieńcowe na naszym oddziale, wybrano i przeanalizowano przypadki 17 pacjentów, których poddano również wspomagającej endarterektomii w zakresie tętnicy lewej przedniej zstępującej. Wszystkie zabiegi były wykonane przez tego samego chirurga, z zastosowaniem sternotomii pośrodkowej i krążenia pozaustrojowego, w warunkach łagodnej hipotermii (34°C). Żadna z endarterektomii tętnic wieńcowych nie była planowana przedoperacyjnie.
Wyniki: W czasie hospitalizacji nie doszło do zawału ani zatrzymania krążenia. Tylko jeden z pacjentów wymagał mechanicznego wspomagania krążenia (kontrapulsacji wewnątrzaortalnej). Nawiązano kontakt ze wszystkimi pacjentami i przeprowadzono badania w kierunku poważnych niepożądanych zdarzeń sercowych i mózgowo-naczyniowych (major adverse cardiac and cerebrovascular events – MACCE). Jedenastu pacjentów (65%) zostało już poddanych średnioterminowej ocenie klinicznej. W całym okresie obserwacji (średnio: 15,3 miesiąca) nie doszło do zgonu, zawału mięśnia sercowego czy epizodu naczyniowo-mózgowego. Jeden z pacjentów wymagał pilnej koronarografii ze względu na ból w klatce piersiowej. U żadnego z pozostałych pacjentów nie występował ból w klatce piersiowej; nie zaobserwowano też pogorszenia funkcji skurczowej serca w badaniu echokardiograficznym.
Wnioski: Artykuł omawia wyniki zabiegów oraz potencjalne wskazania do endarterektomii wieńcowej tętnicy lewej przedniej zstępującej jako leczenia wspomagającego pomostowanie aortalno-wieńcowe.
Keywords: CABG; CE; coronary artery disease; endarterectomy.