Everyday medical practice shows that most common problems within the hand result from overload, injuries and degeneration. Dorsal side pathologies such as de Quervain's and Wartenberg's disease, intersection syndrome or degenerative lesions of carpometa-carpal joint of the thumb discussed in the paper can be accurately diagnosed and differentiated by means of ultrasound examination. Ultrasound is similarly powerful in detection and grading of traumatic lesions involving extensor tendons and their sagittal bands or the flexor tendons and their pulleys. In the case of carpal tunnel syndrome one can not only visualize the median nerve but also other structures of the tunnel that may cause compression. Similarly ulnar nerve compression within the Guyon's canal can be well evaluated. In cases of nerve trauma one can precisely define the level, and in cases of nerve discontinuity, the distance between stumps can be measured which is important in surgery planning. Often nerve trauma is a sequelae of tendon reconstruction. In such cases scars and nerve entrapment can be depicted. Tumors within a hand are usually benign, of which the most common are ganglia. On ultrasound examination a connection between a ganglion and its source (usually a joint or sheath) can frequently be defined. The relationship of tumors to nerves, tendon sheaths or vessels may suggest their nature. Ultrasound with dynamic tissue assessment is a very valuable adjunct to clinical examination.
Codzienna praktyka lekarska wskazuje, że większość chorób ręki, z jakimi zgłaszają się pacjenci, wynika z przeciążeń, urazów i degeneracji. Omówione w artykule patologie strony grzbietowej, takie jak choroba de Quervaina, zespół skrzyżowania, choroba Wartenberga czy zmiany zwyrodnieniowe stawu czworoboczno-śródręcznego kciuka, mogą być doskonale zróżnicowane w badaniu ultrasonograficznym. W przypadku zmian pourazowych ścięgien prostowników palców, pasma strzałkowego, troczków zginaczy palców badanie ultrasonograficzne pozwala ocenić stopień uszkodzenia, wpływając na podjęcie decyzji dotyczącej sposobu leczenia. W zespole cieśni kanału nadgarstka ocenie podlega nie tylko nerw pośrodkowy, ale także inne struktury kanału nadgarstka, które mogą mieć wpływ na zwiększenie ciśnienia w kanale. Podobnie w neuropatii nerwu łokciowego ocena dotyczy wszystkich struktur kanału Guyona. W przypadku urazów nerwów można dokładnie określić miejsce uszkodzenia, a gdy dochodzi do przerwania ciągłości nerwu – ocenić odległość między kikutami oraz ich strukturę, co ma duże znaczenie w przypadku planowanego zabiegu chirurgicznego. Nierzadko zdarza się, że do urazów nerwów dochodzi w wyniku szycia ścięgien. W takich przypadkach można ocenić stosunek blizny do nerwu lub jego uwięźnięcie w bliźnie. Guzy, z jakimi zgłaszają się pacjenci, to najczęściej zmiany łagodne, z których najbardziej powszechne są gangliony. W badaniu ultrasonograficznym poszukuje się szypuły komunikującej ze stawem lub pochewką ścięgna. Lokalizacja guzów względem sąsiadujących nerwów, pochewek czy naczyń sugeruje ich pochodzenie. Należy podkreślić, że ultrasonografia jako metoda nieinwazyjna i pozwalająca na ocenę struktur oraz ich wzajemnych zależności także podczas ruchu często jest badaniem dodatkowym, stanowiącym cenne uzupełnienie badania klinicznego.
Keywords: carpal tunnel syndrome; de Quervain's disease; fingers; hand; tendons; ultrasound imaging.