Dynamics of hepatitis B virus resistance to lamivudine

J Virol. 2006 Jan;80(2):643-53. doi: 10.1128/JVI.80.2.643-653.2006.

Abstract

Lamivudine was the first approved inhibitor of hepatitis B virus (HBV) reverse transcriptase (RT). Lamivudine resistance develops in 53% to 76% of patients after 3 years of treatment. We extensively characterized the dynamics of HBV quasispecies variant populations in four HBV-infected patients who developed lamivudine resistance. Virological breakthrough was preceded by 2 to 4 months by the emergence of quasispecies variants bearing amino acid substitutions at RT position 204, i.e., within the YMDD catalytic motif (rtM204V/I). Three patients had a gradual switch from a YMDD variant population at baseline to a 100% lamivudine-resistant variant population, whereas the remaining patient had a fluctuating pattern of resistance variant dynamics. Careful analysis of amino acid substitutions located outside domain C of HBV RT, including those known to partially restore replication capacities in vitro, showed that the in vivo replication of HBV variants is driven by multiple forces, including intrinsic replicative advantages conferred by mutations accumulating outside domain C and the changing environment in which these variants replicate. Our findings also suggest that individual treatment optimization will require sensitive methods capable of detecting the emergence of viral resistance before the relevant variants acquire optimal replicative capacities.

MeSH terms

  • Adult
  • Amino Acid Sequence
  • Drug Resistance, Viral
  • Hepatitis B virus / drug effects*
  • Hepatitis B virus / genetics
  • Hepatitis B, Chronic / drug therapy
  • Hepatitis B, Chronic / virology*
  • Humans
  • Lamivudine / pharmacology*
  • Lamivudine / therapeutic use
  • Male
  • Middle Aged
  • Molecular Sequence Data
  • RNA-Directed DNA Polymerase / genetics
  • Reverse Transcriptase Inhibitors / pharmacology*
  • Sequence Alignment
  • Time Factors
  • Viral Proteins / genetics

Substances

  • Reverse Transcriptase Inhibitors
  • Viral Proteins
  • Lamivudine
  • RNA-Directed DNA Polymerase

Associated data

  • GENBANK/AM073272
  • GENBANK/AM073273
  • GENBANK/AM073274
  • GENBANK/AM073275
  • GENBANK/AM073276
  • GENBANK/AM073277
  • GENBANK/AM073278
  • GENBANK/AM073279
  • GENBANK/AM073280
  • GENBANK/AM073281
  • GENBANK/AM073282
  • GENBANK/AM073283
  • GENBANK/AM073284
  • GENBANK/AM073285
  • GENBANK/AM073286
  • GENBANK/AM073287
  • GENBANK/AM073288
  • GENBANK/AM073289
  • GENBANK/AM073290
  • GENBANK/AM073291
  • GENBANK/AM073292
  • GENBANK/AM073293
  • GENBANK/AM073294
  • GENBANK/AM073295
  • GENBANK/AM073296
  • GENBANK/AM073297
  • GENBANK/AM073298
  • GENBANK/AM073299
  • GENBANK/AM073300
  • GENBANK/AM073301
  • GENBANK/AM073302
  • GENBANK/AM073303
  • GENBANK/AM073304
  • GENBANK/AM073305
  • GENBANK/AM073306
  • GENBANK/AM073307
  • GENBANK/AM073308
  • GENBANK/AM073309
  • GENBANK/AM073310
  • GENBANK/AM073311
  • GENBANK/AM073312
  • GENBANK/AM073313
  • GENBANK/AM073314
  • GENBANK/AM073315
  • GENBANK/AM073316
  • GENBANK/AM073317
  • GENBANK/AM073318
  • GENBANK/AM073319
  • GENBANK/AM073320
  • GENBANK/AM073321
  • GENBANK/AM073322
  • GENBANK/AM073323
  • GENBANK/AM073324
  • GENBANK/AM073325
  • GENBANK/AM073326
  • GENBANK/AM073327
  • GENBANK/AM073328
  • GENBANK/AM073329
  • GENBANK/AM073330
  • GENBANK/AM073331
  • GENBANK/AM073332
  • GENBANK/AM073333
  • GENBANK/AM073334
  • GENBANK/AM073335
  • GENBANK/AM073336
  • GENBANK/AM073337
  • GENBANK/AM073338
  • GENBANK/AM073339
  • GENBANK/AM073340
  • GENBANK/AM073341
  • GENBANK/AM073342
  • GENBANK/AM073343
  • GENBANK/AM073344
  • GENBANK/AM073345
  • GENBANK/AM073346
  • GENBANK/AM073347
  • GENBANK/AM073348
  • GENBANK/AM073349
  • GENBANK/AM073350
  • GENBANK/AM073351
  • GENBANK/AM073352
  • GENBANK/AM073353
  • GENBANK/AM073354
  • GENBANK/AM073355
  • GENBANK/AM073356
  • GENBANK/AM073357
  • GENBANK/AM073358
  • GENBANK/AM073359
  • GENBANK/AM073360
  • GENBANK/AM073361
  • GENBANK/AM073362
  • GENBANK/AM073363
  • GENBANK/AM073364
  • GENBANK/AM073365
  • GENBANK/AM073366
  • GENBANK/AM073367
  • GENBANK/AM073368
  • GENBANK/AM073369
  • GENBANK/AM073370
  • GENBANK/AM073371
  • GENBANK/AM073372
  • GENBANK/AM073373
  • GENBANK/AM073374
  • GENBANK/AM073375
  • GENBANK/AM073376
  • GENBANK/AM073377
  • GENBANK/AM073378
  • GENBANK/AM073379
  • GENBANK/AM073380
  • GENBANK/AM073381
  • GENBANK/AM073382
  • GENBANK/AM073383
  • GENBANK/AM073384
  • GENBANK/AM073385
  • GENBANK/AM073386
  • GENBANK/AM073387
  • GENBANK/AM073388
  • GENBANK/AM073389
  • GENBANK/AM073390
  • GENBANK/AM073391
  • GENBANK/AM073392
  • GENBANK/AM073393
  • GENBANK/AM073394
  • GENBANK/AM073395
  • GENBANK/AM073396
  • GENBANK/AM073397
  • GENBANK/AM073398
  • GENBANK/AM073399
  • GENBANK/AM073400
  • GENBANK/AM073401
  • GENBANK/AM073402
  • GENBANK/AM073403
  • GENBANK/AM073404
  • GENBANK/AM073405
  • GENBANK/AM073406
  • GENBANK/AM073407
  • GENBANK/AM073408
  • GENBANK/AM073409
  • GENBANK/AM073410
  • GENBANK/AM073411
  • GENBANK/AM073412
  • GENBANK/AM073413
  • GENBANK/AM073414
  • GENBANK/AM073415
  • GENBANK/AM073416
  • GENBANK/AM073417
  • GENBANK/AM073418
  • GENBANK/AM073419
  • GENBANK/AM073420
  • GENBANK/AM073421
  • GENBANK/AM073422
  • GENBANK/AM073423
  • GENBANK/AM073424
  • GENBANK/AM073425
  • GENBANK/AM073426
  • GENBANK/AM073427
  • GENBANK/AM073428
  • GENBANK/AM073429
  • GENBANK/AM073430
  • GENBANK/AM073431
  • GENBANK/AM073432
  • GENBANK/AM073433
  • GENBANK/AM073434
  • GENBANK/AM073435
  • GENBANK/AM073436
  • GENBANK/AM073437
  • GENBANK/AM073438
  • GENBANK/AM073439
  • GENBANK/AM073440
  • GENBANK/AM073441
  • GENBANK/AM073442
  • GENBANK/AM073443
  • GENBANK/AM073444
  • GENBANK/AM073445
  • GENBANK/AM073446
  • GENBANK/AM073447
  • GENBANK/AM073448
  • GENBANK/AM073449
  • GENBANK/AM073450
  • GENBANK/AM073451
  • GENBANK/AM073452
  • GENBANK/AM073453
  • GENBANK/AM073454
  • GENBANK/AM073455
  • GENBANK/AM073456
  • GENBANK/AM073457
  • GENBANK/AM073458
  • GENBANK/AM073459
  • GENBANK/AM073460
  • GENBANK/AM073461
  • GENBANK/AM073462
  • GENBANK/AM073463
  • GENBANK/AM073464
  • GENBANK/AM073465
  • GENBANK/AM073466
  • GENBANK/AM073467
  • GENBANK/AM073468
  • GENBANK/AM073469
  • GENBANK/AM073470
  • GENBANK/AM073471
  • GENBANK/AM073472
  • GENBANK/AM073473
  • GENBANK/AM073474
  • GENBANK/AM073475
  • GENBANK/AM073476
  • GENBANK/AM073477
  • GENBANK/AM073478
  • GENBANK/AM073479
  • GENBANK/AM073480
  • GENBANK/AM073481
  • GENBANK/AM073482
  • GENBANK/AM073483
  • GENBANK/AM073484
  • GENBANK/AM073485
  • GENBANK/AM073486
  • GENBANK/AM073487
  • GENBANK/AM073488
  • GENBANK/AM073489
  • GENBANK/AM073490
  • GENBANK/AM073491
  • GENBANK/AM073492
  • GENBANK/AM073493
  • GENBANK/AM073494
  • GENBANK/AM073495
  • GENBANK/AM073496
  • GENBANK/AM073497
  • GENBANK/AM073498
  • GENBANK/AM073499
  • GENBANK/AM073500
  • GENBANK/AM073501
  • GENBANK/AM073502
  • GENBANK/AM073503
  • GENBANK/AM073504
  • GENBANK/AM073505
  • GENBANK/AM073506
  • GENBANK/AM073507
  • GENBANK/AM073508
  • GENBANK/AM073509
  • GENBANK/AM073510
  • GENBANK/AM073511
  • GENBANK/AM073512
  • GENBANK/AM073513
  • GENBANK/AM073514
  • GENBANK/AM073515
  • GENBANK/AM073516
  • GENBANK/AM073517
  • GENBANK/AM073518
  • GENBANK/AM073519
  • GENBANK/AM073520
  • GENBANK/AM073521
  • GENBANK/AM073522
  • GENBANK/AM073523
  • GENBANK/AM073524
  • GENBANK/AM073525
  • GENBANK/AM073526
  • GENBANK/AM073527
  • GENBANK/AM073528
  • GENBANK/AM073529
  • GENBANK/AM073530
  • GENBANK/AM073531
  • GENBANK/AM073532
  • GENBANK/AM073533
  • GENBANK/AM073534
  • GENBANK/AM073535
  • GENBANK/AM073536
  • GENBANK/AM073537
  • GENBANK/AM073538
  • GENBANK/AM073539
  • GENBANK/AM073540
  • GENBANK/AM073541
  • GENBANK/AM073542
  • GENBANK/AM073543
  • GENBANK/AM073544
  • GENBANK/AM073545
  • GENBANK/AM073546
  • GENBANK/AM073547
  • GENBANK/AM073548
  • GENBANK/AM073549
  • GENBANK/AM073550
  • GENBANK/AM073551
  • GENBANK/AM073552
  • GENBANK/AM073553
  • GENBANK/AM073554
  • GENBANK/AM073555
  • GENBANK/AM073556
  • GENBANK/AM073557
  • GENBANK/AM073558
  • GENBANK/AM073559
  • GENBANK/AM073560
  • GENBANK/AM073561
  • GENBANK/AM073562
  • GENBANK/AM073563
  • GENBANK/AM073564
  • GENBANK/AM073565
  • GENBANK/AM073566
  • GENBANK/AM073567
  • GENBANK/AM073568
  • GENBANK/AM073569
  • GENBANK/AM073570
  • GENBANK/AM073571
  • GENBANK/AM073572
  • GENBANK/AM073573
  • GENBANK/AM073574
  • GENBANK/AM073575
  • GENBANK/AM073576
  • GENBANK/AM073577
  • GENBANK/AM073578
  • GENBANK/AM073579
  • GENBANK/AM073580
  • GENBANK/AM073581
  • GENBANK/AM073582
  • GENBANK/AM073583
  • GENBANK/AM073584
  • GENBANK/AM073585
  • GENBANK/AM073586
  • GENBANK/AM073587
  • GENBANK/AM073588
  • GENBANK/AM073589
  • GENBANK/AM073590
  • GENBANK/AM073591
  • GENBANK/AM073592
  • GENBANK/AM073593
  • GENBANK/AM073594
  • GENBANK/AM073595
  • GENBANK/AM073596
  • GENBANK/AM073597
  • GENBANK/AM073598
  • GENBANK/AM073599
  • GENBANK/AM073600
  • GENBANK/AM073601
  • GENBANK/AM073602
  • GENBANK/AM073603
  • GENBANK/AM073604
  • GENBANK/AM073605
  • GENBANK/AM073606
  • GENBANK/AM073607
  • GENBANK/AM073608
  • GENBANK/AM073609
  • GENBANK/AM073610
  • GENBANK/AM073611
  • GENBANK/AM073612
  • GENBANK/AM073613
  • GENBANK/AM073614
  • GENBANK/AM073615
  • GENBANK/AM073616
  • GENBANK/AM073617
  • GENBANK/AM073618
  • GENBANK/AM073619
  • GENBANK/AM073620
  • GENBANK/AM073621
  • GENBANK/AM073622
  • GENBANK/AM073623
  • GENBANK/AM073624
  • GENBANK/AM073625
  • GENBANK/AM073626
  • GENBANK/AM073627
  • GENBANK/AM073628
  • GENBANK/AM073629
  • GENBANK/AM073630
  • GENBANK/AM073631
  • GENBANK/AM073632
  • GENBANK/AM073633
  • GENBANK/AM073634
  • GENBANK/AM073635
  • GENBANK/AM073636
  • GENBANK/AM073637
  • GENBANK/AM073638
  • GENBANK/AM073639
  • GENBANK/AM073640
  • GENBANK/AM073641
  • GENBANK/AM073642
  • GENBANK/AM073643
  • GENBANK/AM073644
  • GENBANK/AM073645
  • GENBANK/AM073646
  • GENBANK/AM073647
  • GENBANK/AM073648
  • GENBANK/AM073649
  • GENBANK/AM073650
  • GENBANK/AM073651
  • GENBANK/AM073652
  • GENBANK/AM073653
  • GENBANK/AM073654
  • GENBANK/AM073655
  • GENBANK/AM073656
  • GENBANK/AM073657
  • GENBANK/AM073658
  • GENBANK/AM073659
  • GENBANK/AM073660
  • GENBANK/AM073661
  • GENBANK/AM073662
  • GENBANK/AM073663
  • GENBANK/AM073664
  • GENBANK/AM073665
  • GENBANK/AM073666
  • GENBANK/AM073667
  • GENBANK/AM073668
  • GENBANK/AM073669
  • GENBANK/AM073670
  • GENBANK/AM073671
  • GENBANK/AM073672
  • GENBANK/AM073673
  • GENBANK/AM073674
  • GENBANK/AM073675
  • GENBANK/AM073676
  • GENBANK/AM073677
  • GENBANK/AM073678
  • GENBANK/AM073679
  • GENBANK/AM073680
  • GENBANK/AM073681
  • GENBANK/AM073682
  • GENBANK/AM073683
  • GENBANK/AM073684
  • GENBANK/AM073685
  • GENBANK/AM073686
  • GENBANK/AM073687
  • GENBANK/AM073688
  • GENBANK/AM073689
  • GENBANK/AM073690
  • GENBANK/AM073691
  • GENBANK/AM073692
  • GENBANK/AM073693
  • GENBANK/AM073694
  • GENBANK/AM073695
  • GENBANK/AM073696
  • GENBANK/AM073697
  • GENBANK/AM073698
  • GENBANK/AM073699
  • GENBANK/AM073700
  • GENBANK/AM073701
  • GENBANK/AM073702
  • GENBANK/AM073703
  • GENBANK/AM073704
  • GENBANK/AM073705
  • GENBANK/AM073706
  • GENBANK/AM073707
  • GENBANK/AM073708
  • GENBANK/AM073709
  • GENBANK/AM073710
  • GENBANK/AM073711
  • GENBANK/AM073712
  • GENBANK/AM073713
  • GENBANK/AM073714
  • GENBANK/AM073715
  • GENBANK/AM073716
  • GENBANK/AM073717
  • GENBANK/AM073718
  • GENBANK/AM073719
  • GENBANK/AM073720
  • GENBANK/AM073721
  • GENBANK/AM073722
  • GENBANK/AM073723
  • GENBANK/AM073724
  • GENBANK/AM073725
  • GENBANK/AM073726
  • GENBANK/AM073727
  • GENBANK/AM073728
  • GENBANK/AM073729
  • GENBANK/AM073730
  • GENBANK/AM073731
  • GENBANK/AM073732
  • GENBANK/AM073733
  • GENBANK/AM073734
  • GENBANK/AM073735
  • GENBANK/AM073736
  • GENBANK/AM073737
  • GENBANK/AM073738
  • GENBANK/AM073739
  • GENBANK/AM073740
  • GENBANK/AM073741
  • GENBANK/AM073742
  • GENBANK/AM073743
  • GENBANK/AM073744
  • GENBANK/AM073745
  • GENBANK/AM073746
  • GENBANK/AM073747
  • GENBANK/AM073748
  • GENBANK/AM073749
  • GENBANK/AM073750
  • GENBANK/AM073751
  • GENBANK/AM073752
  • GENBANK/AM073753
  • GENBANK/AM073754
  • GENBANK/AM073755
  • GENBANK/AM073756
  • GENBANK/AM073757
  • GENBANK/AM073758
  • GENBANK/AM073759
  • GENBANK/AM073760
  • GENBANK/AM073761
  • GENBANK/AM073762
  • GENBANK/AM073763
  • GENBANK/AM073764
  • GENBANK/AM073765
  • GENBANK/AM073766
  • GENBANK/AM073767
  • GENBANK/AM073768
  • GENBANK/AM073769
  • GENBANK/AM073770
  • GENBANK/AM073771
  • GENBANK/AM073772
  • GENBANK/AM073773
  • GENBANK/AM073774
  • GENBANK/AM073775
  • GENBANK/AM073776
  • GENBANK/AM073777
  • GENBANK/AM073778
  • GENBANK/AM073779
  • GENBANK/AM073780
  • GENBANK/AM073781
  • GENBANK/AM073782
  • GENBANK/AM073783
  • GENBANK/AM073784
  • GENBANK/AM073785
  • GENBANK/AM073786
  • GENBANK/AM073787
  • GENBANK/AM073788
  • GENBANK/AM073789
  • GENBANK/AM073790
  • GENBANK/AM073791
  • GENBANK/AM073792
  • GENBANK/AM073793
  • GENBANK/AM073794
  • GENBANK/AM073795
  • GENBANK/AM073796
  • GENBANK/AM073797
  • GENBANK/AM073798
  • GENBANK/AM073799
  • GENBANK/AM073800
  • GENBANK/AM073801
  • GENBANK/AM073802
  • GENBANK/AM073803
  • GENBANK/AM073804
  • GENBANK/AM073805
  • GENBANK/AM073806
  • GENBANK/AM073807
  • GENBANK/AM073808
  • GENBANK/AM073809
  • GENBANK/AM073810
  • GENBANK/AM073811
  • GENBANK/AM073812
  • GENBANK/AM073813
  • GENBANK/AM073814
  • GENBANK/AM073815
  • GENBANK/AM073816
  • GENBANK/AM073817
  • GENBANK/AM073818
  • GENBANK/AM073819
  • GENBANK/AM073820
  • GENBANK/AM073821
  • GENBANK/AM073822
  • GENBANK/AM073823
  • GENBANK/AM073824
  • GENBANK/AM073825
  • GENBANK/AM073826
  • GENBANK/AM073827
  • GENBANK/AM073828
  • GENBANK/AM073829
  • GENBANK/AM073830
  • GENBANK/AM073831
  • GENBANK/AM073832
  • GENBANK/AM073833
  • GENBANK/AM073834
  • GENBANK/AM073835
  • GENBANK/AM073836
  • GENBANK/AM073837
  • GENBANK/AM073838
  • GENBANK/AM073839
  • GENBANK/AM073840
  • GENBANK/AM073841
  • GENBANK/AM073842
  • GENBANK/AM073843
  • GENBANK/AM073844
  • GENBANK/AM073845
  • GENBANK/AM073846
  • GENBANK/AM073847
  • GENBANK/AM073848
  • GENBANK/AM073849
  • GENBANK/AM073850
  • GENBANK/AM073851
  • GENBANK/AM073852
  • GENBANK/AM073853
  • GENBANK/AM073854
  • GENBANK/AM073855
  • GENBANK/AM073856
  • GENBANK/AM073857
  • GENBANK/AM073858
  • GENBANK/AM073859
  • GENBANK/AM073860
  • GENBANK/AM073861
  • GENBANK/AM073862
  • GENBANK/AM073863
  • GENBANK/AM073864
  • GENBANK/AM073865
  • GENBANK/AM073866
  • GENBANK/AM073867
  • GENBANK/AM073868
  • GENBANK/AM073869
  • GENBANK/AM073870
  • GENBANK/AM073871
  • GENBANK/AM073872
  • GENBANK/AM073873
  • GENBANK/AM073874
  • GENBANK/AM073875
  • GENBANK/AM073876
  • GENBANK/AM073877
  • GENBANK/AM073878
  • GENBANK/AM073879
  • GENBANK/AM073880
  • GENBANK/AM073881
  • GENBANK/AM073882
  • GENBANK/AM073883
  • GENBANK/AM073884
  • GENBANK/AM073885
  • GENBANK/AM073886
  • GENBANK/AM073887
  • GENBANK/AM073888
  • GENBANK/AM073889
  • GENBANK/AM073890
  • GENBANK/AM073891
  • GENBANK/AM073892
  • GENBANK/AM073893
  • GENBANK/AM073894
  • GENBANK/AM073895
  • GENBANK/AM073896
  • GENBANK/AM073897
  • GENBANK/AM073898
  • GENBANK/AM073899
  • GENBANK/AM073900
  • GENBANK/AM073901
  • GENBANK/AM073902
  • GENBANK/AM073903
  • GENBANK/AM073904
  • GENBANK/AM073905
  • GENBANK/AM073906
  • GENBANK/AM073907
  • GENBANK/AM073908
  • GENBANK/AM073909
  • GENBANK/AM073910
  • GENBANK/AM073911
  • GENBANK/AM073912
  • GENBANK/AM073913
  • GENBANK/AM073914
  • GENBANK/AM073915
  • GENBANK/AM073916
  • GENBANK/AM073917
  • GENBANK/AM073918
  • GENBANK/AM073919
  • GENBANK/AM073920
  • GENBANK/AM073921
  • GENBANK/AM073922
  • GENBANK/AM073923
  • GENBANK/AM073924
  • GENBANK/AM073925
  • GENBANK/AM073926
  • GENBANK/AM073927
  • GENBANK/AM073928
  • GENBANK/AM073929
  • GENBANK/AM073930
  • GENBANK/AM073931
  • GENBANK/AM073932
  • GENBANK/AM073933
  • GENBANK/AM073934
  • GENBANK/AM073935
  • GENBANK/AM073936
  • GENBANK/AM073937
  • GENBANK/AM073938
  • GENBANK/AM073939
  • GENBANK/AM073940
  • GENBANK/AM073941
  • GENBANK/AM073942
  • GENBANK/AM073943
  • GENBANK/AM073944
  • GENBANK/AM073945
  • GENBANK/AM073946
  • GENBANK/AM073947
  • GENBANK/AM073948
  • GENBANK/AM073949
  • GENBANK/AM073950
  • GENBANK/AM073951
  • GENBANK/AM073952
  • GENBANK/AM073953
  • GENBANK/AM073954
  • GENBANK/AM073955
  • GENBANK/AM073956
  • GENBANK/AM073957
  • GENBANK/AM073958
  • GENBANK/AM073959
  • GENBANK/AM073960
  • GENBANK/AM073961
  • GENBANK/AM073962
  • GENBANK/AM073963
  • GENBANK/AM073964
  • GENBANK/AM073965
  • GENBANK/AM073966
  • GENBANK/AM073967
  • GENBANK/AM073968